Huiselijk geweld zelfverdediging: Een zaak om over na te denken

Huiselijk geweld: Speerpunt van Justitie

Huiselijk geweld, is een speerpunt van Justitie. Als advocaat in geweldszaken weet ik echter als geen ander, hoe er in de praktijk met deze zaken wordt omgegaan. Een slachtoffer doet aangifte, uit het dossier blijkt letsel. En hoe mooi kan het zijn... De verdachte legt een verklaring af te hebben geduwd of geslagen. Een ronde zaak dus, aldus de Officier van Justitie...

Zelfverdediging?

Maar is dat wel zo? Regelmatig niet. In huiselijke sferen vindt veel discussie plaats, ruzie en ook geweld. Maar niet zelden wordt een verdachte zelf aangevallen door het (vermeende) slachtoffer, verdedigt hij zich door een duw of klap uit te delen. Zelfverdediging dus, zo zou je denken. Helaas, zo eenvoudig ligt het niet...

We zijn er niet bijgeweest

Tijdens deze situatie zijn vaak maar twee personen aanwezig geweest. Vermeend slachtoffer, die aangifte doet en de verdachte. Vaak maken wij mee dat een Politierechter dan oordeelt: 'Er is een aangifte, er blijkt van letsel en de verdachte erkent te hebben geduwd of geslagen'. Met de constatering: 'Waarom zou het slachtoffer daarover liegen?' wordt dan gewoon een veroordeling uitgesproken. Het beroep op zelfverdediging wordt dan afgewezen: Dat is dan 'niet aannemelijk gemaakt', aldus de rechter.

Rechter moet kritischer zijn op rol aangever; eerlijke verklaring wordt letterlijk afgestraft

Wat de rechter vaak vergeet is het feit dat wij er niet bij zijn er geen camera's hangen in de echtelijke woning. Als dan door een slachtoffer (vaak een 'zielige vrouw') aangifte wordt gedaan is het welhaast onmogelijk een beroep op noodweer verder te onderbouwen dan met je eigen verklaring. De opmerking: 'Waarom zou aangeefster hierover liegen' is de omgekeerde wereld! Waarom zou een verdachte, die zich immers ook op zijn zwijgrecht kan beroepen, hierover liegen namelijk! Zeker als hij eerlijk en open heeft verklaard over het geweld wat hij heeft toegepast, uit verdediging (klap of duw bijvoorbeeld). 

En bovendien: Er zijn tal van redenen te verzinnen om hierover te liegen: Immers, men had niet voor niets een ruzie! Hoe eenvoudig is het dan om na een verbroken relatie wraak te nemen door de feiten te verdraaien en een aangifte te doen van mishandeling en de 'zielige vrouw' uit te hangen. We hebben het hier echt niet over 'de onafhankelijke getuige die langsloopt met de hond'.

Zaken van echt geweld onderscheiden van nep-aangiftes

Natuurlijk zijn er ook slachtoffers van huiselijk geweld en moeten die serieus worden genomen. Nu is het echter zo dat degene die als eerste aangifte doet naar onze ervaring vaak als eerste wordt 'geloofd' en een verklaring van een verdachte terzijde wordt gesteld met dooddoeners als besproken: ' waarom zou die vrouw liegen'. Nou, dat is dus vaak niet zo lastig te begrijpen...

Een zaak om over na te denken

Zo ook een zaak die ik vandaag had in Midden-Nederland. Een zaak als vele anderen. Aangifte, letsel en een 'verhaal' dat verdachte de dame in kwestie had aangevallen en zijn woning niet wilde verlaten. Foto's waren er ook, allerlei blauwe plekken. En.....Een verklaring van verdachte dat hij had geduwd en had gedreigd met een (overigens vergunningsvrij) wapen. Ronde zaak, dacht de Officier van Justitie. En kennelijk ook de rechter. Maar...

Laat de verdachte nu het einde van de ruzie te hebben opgenomen (audio). En daaruit blijken dat het verhaal van aangeefster heel anders was, dan zij in haar aangifte had doen geloven. Niets bleek bijvoorbeeld van het niet willen verlaten van de woning op haar sommatie, integendeel, zij wilde dat hij bleef! En ook de bedreiging was helemaal niet terug te horen; integendeel.

Zo stelde ik aan de orde dat het een zaak was over na te denken. Niet alleen in deze zaak, maar juist ook in andere zaken van verdachten die niet een video-opname of geluidsopname hebben van de zaak.

De Politierechter deelde na pleidooi mijn mening en sprak een vrijspraak uit en een ontslag van rechtsvervolging (acceptatie noodweer of zelfverdediging). Zo niet interessanter waren echter haar woorden:

'Toen ik het dossier las had ik een indruk over uw geweldsbeheersing, maar de audio-opname werpt een ander licht op de zaak' en: 'Normaal vraag ik mij altijd af, waarom zou een aangever een verklaring afleggen over een mishandeling als die niet juist is'.

Een kijkje 'in het hoofd van de Politierechter'. Kortom: Wat had deze Politierechter gedaan als er geen geluidsopname was geweest? Het laat zich raden: Een veroordeling uitspreken dus! 

En zo is eerlijkheid in het recht niet aanwezig. Zeker niet voor een verdachte die eerlijk verklaart te hebben geduwd of gedreigd, maar wel uit verdediging. Het laatste deel wordt dan maar gewoon 'vergeten' (uit verdediging) en een veroordeling uitgesproken. Omdat er geen camera in huis meeloopt of een geluidsopname-apparaat. De verdachten die in strijd met de waarheid (liegen) bij politie verklaren helemaal niet te hebben geslagen, maken zo nog meer kans op een vrijspraak dan de persoon die eerlijk verklaart hoe een en ander is gelopen. Het moet eigenlijk niet gekker worden...

Als advocaat in Breda sta ik landelijk verdachten bij evenals mijn collega en wij lopen vaak tegen deze situaties aan. Gelukkig hebben onze clienten dan nog bijstand van een advocaat (wat vaak helpt), maar wat als mensen zonder advocaat komen? Of als eenvoudig een strafbeschikking wordt verzonden door een Officier van Justitie?

Rechters zouden meer oog moeten hebben voor mogelijk valse aangifte

Wij hopen dat rechters meer oog krijgen voor het feit dat aangevers in de familiesfeer met grote voorzichtigheid moeten worden benaderd. Iets waar rechtspsycholoog van Koppen in het kader van valse aangiften van seksueel geweld al over schreef (valse aangiften komen met regelmaat voor). Natuurlijk zijn er schuldigen en daders: Maar als wij als maatschappij het adagium 'Liever een schuldige vrijgesproken dan een onschuldige veroordeeld' overeind willen houden, moeten (politie)rechters bij zich zelf ten rade gaan...

En de Officier van Justitie? Die bleef stug volhouden na het horen van de geluidsopname dat er geen reden was om aan de aangifte te twijfelen....

mr. Sander Arts is specialist strafrecht te Breda (singel advocaten), werkt landelijk in zijn strafzaken en behandelt ook geweldszaken over huiselijk geweld